جستجو

اهمیت رشد و نمو کودکان

کودکی مهمترین دوره زندگی برای رشد و توسعه است. کودکان برای رسیدن به حداکثر توانایی‌های خود نیاز به دریافت حمایت مناسب از سمت خانواده، مدرسه و متخصصان سلامت دارند. مغز یک کودک تا سن ۶ سالگی به اندازه ۹۰ درصد حجم مغز یک انسان بالغ رشد کرده است، تجربه‌های او در این دوره، پایه سلامت جسمی و ذهنی او هنگام بزرگسالی خواهند بود. پژوهش‌های مختلف به صورت پی‌در‌پی نشان می‌دهد رشد و نمو در دوران کودکی اثرات مستقیم و بلند مدتی روی سلامت روان، خلق فرصت و توسعه اجتماعی و عاطفی در بزرگسالی خواهد داشت. همچنین صدمات دوران کودکی می‌تواند به صورت عدم آمادگی برای مدرسه، درک مطلب پایین، ناتوانی در مدیریت اضطراب و… اثر خود را نمایان کند. دیگر کافی نیست که کودکان فقط زنده بمانند، آن‌ها باید شکوفا شوند. کودکان برای توسعه نیاز به چند چیز دارند:

  • والدین باید به کودکان کمک کنند تا سلامت جسمی خود را حفظ کنند، باید یاد بگیرند بهداشت خود را جدی بگیرند و از حمایت روانی برخوردار باشند.
  • سبد غذای کودکان باید مواد لازم برای رشد آن‌ها را دارا باشد، چه در رحم مادر چه بعد از تولد، مخصوصا پروتئین، چربی و ویتامین آ.
  • کودکان باید به فراخور نیاز جسمی، فیزیولوژیکی و عاطفیشان، توجه و واکنش‌های مناسب دریافت کنند.
  • کودکان در مواجهه با دنیای پیرامونشان بسیار آسیب پذیرند. امنیت جسمی و روانی آن‌ها باید همواره مورد توجه قرار گیرد.
  • فرصت‌های یادگیری به کودکان کمک می‌کند مهارت‌های اجتماعی، خلاقیت، رقابت و … در آن‌ها رشد کند. در بازی‌ها و تجربه روابط با کودکان و بزرگسالان فرصت برای یادگیری وجود دارد .

چگونه توسعه کودک را نظارت کنیم؟

سوالی که ما به عنوان پدر و مادر و مربی همواره باید از خودمان بپرسیم این است که آیا رشد و توسعه کودکمان تحت نظر هست یا خیر.

برای پاسخگویی به این سوال مهم متخصصین رشد کودکان چک‌لیست‌ها و جدول‌های مختلفی را تنظیم کرده‌اند که با کمک آن‌ها می‌توان روند این نظارت را در شاخه‌های کلی زیر کنترل کرد.

– توسعه فیزیکی

– توسعه شناختی (مهارت‌های فکر کردن)

– توسعه زبانی

– توسعه اجتماعی-عاطفی

ولی قبل از این که خیلی روی یک چک‌لیست سرمایه‌گذاری کنید به این توجه داشته باشین که هیچ لیستی

کامل و بی‌نقص نیست. بهترین کار، مشورت ماهیانه با مربی‌های کودکتان و اطمینان حاصل کردن از روند

رشد کودک است. در روند توسعه و رشد هر فرد، چندین نقطه عطف وجود دارد، به این معنی که تقریبا

تمام کودکان در سنین حدودا مشخصی به مهارت‌های معینی دست پیدا می‌کنند. به تعویق افتادنِ دستیابی

به مهارتی خاص در سن مشخص آن، میتواند هشداری باشد برای والدین. هرچند که به همان اندازه که

رنگ موی افراد با هم متفاوت است، سن رسیدن به مهارت‌های مشخص هم دقیق نیست و از فردی به فرد

دیگر متفاوت می‌شود.

نگاهی به نقاط عطف در زندگی کودکان:

۱. تولد تا ۱۸ ماهگی:

در این دوره رشد و نمو کودکان عمیق و سریع رخ می‌دهد.

  • متخصصان پیشنهاد میدهند که در این دوره با کودکتان خیلی صحبت کنید. زیرا شنیدن صدای شما باعث پیشرفت مهارت‌های ارتباطی او می‌شود.
  • به روی شکم خواباندن کودک در حالی که بیدار است به تقویت گردن و ماهیچه‌های پشت او کمک می‌کند.
  • به گریه‌های او بلافاصله عکس‌العمل نشان دهید. بغل کردن او و آرام کردنش باعث ساخته شدن رشته‌های ارتباطی محکمی بین شما و کودک می‌شود.

۲. ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی:

این دوره، سنی است که کودکان در آن به راه می‌افتند. در این دوره کودک به خواب زیاد، تغزیه خوب و رابطه صمیمانه و پر محبت با والدین و مربیانش نیاز دارد.

  • روتین‌ها و عادات قابل پیشبینی مختلفی را بسازید تا کودک به کمک آن ها احساس امنیت و استوار
  • بودن بکند.
  • با نظم و انظباط ملایم تلاش کنید کودک را هدایت کنید و آموزش دهید. هیچ وقت او را نزنید. ضربه باعث آسیب‌های عمیق و طولانی مدت جسمی و روحی در کودک می‌شود.
  • برای کودک نوپای خود آواز بخوانید، صحبت کنید و کتاب بخوانید تا دایره لغاتش گسترده شود.
  • از خودتان به لحاظ جسمی و عاطفی مراقبت کامل به عمل بیاورید، زیرا کودک شما به والدین سالم
  • احتیاج دارد .

۳. ۳ تا ۵ سالگی

در این دورانِ پیش از مدرسه کودکان بیشتر و بیشتر توانا و مستقل می‌شوند. کنجکاوی ذاتی آن‌ها برانگیخته می‌شود چرا که دنیای آ نها در حال گسترش است: دوستان جدید، تجربه‌های نو، محیط‌های تازه مثل مهدکودک و پیش‌دبستانی.

  • برای او همچنان کتاب بخوانید.
  • انجام کارهای روزمره را به آن‌ها یاد دهید.
  • در انتظارات خود از کودکتان ثابت‌قدم و شفاف باشید و رفتاری را که از او انتظار دارید واضح توضیح دهید.
  • با کودک خود با زبان و کلمات مناسب سن او صحبت کنید.
  • به او برای حل مشکلاتش کمک کنید.
  • در محیطهای خارج از خانه کاملا مراقب او باشید.
  • به کودک خود اجازه دهید تا در نوع برقراری ارتباطش با اعضای فامیل و غریبه‌ها حق انتخاب داشته
  • باشد.

۴. دوران مدرسه:

در این دوره کودکان به سرعت استقلال پیدا می‌کنند. دوستان مهم‌تر و تاثیرگذارتر می‌شوند .اعتماد به نفس کودک می‌تواند تحت تاثیر فضاهای آموزشی و…. قرار بگیرد. چالش والدین در این دوره نگه‌ داشتن بالانس بین: حفظ امنیت کودک، اجرا کردن قواعد و قوانین، نگه داشتن ارتباط خانواده، داشتن اجازه برای برخی تصمیم‌ها و تشویق او برای افزایش مسئولیت‌پذیری است. با وجود رشد سریع، کودک در این دوره همچنان نیازمند والدین و مربیانی است که او را در رعایت حد و حدود و ساختن عادات سالم راهنمایی کنند.

  • از داشتن خواب کافی او اطمینان حاصل کنید.
  • فرصت ورزش و تمرین منظم به صورت انفرادی و گروهی را برایش فراهم کنید.
  • فضایی آرام و مثبت برای مطالعه روزانه در خانه ایجاد کنید.
  • برای استفاده از موبایل و کامپیوتر و فعالیتهای آنلاین محدودیت زمانی بگذارید.
  • رفتارها و رسومات مثبت خانوادگی ایجاد کنید.
  • درباره رضایت از بدن و مشخص کردن حد و حدود درباره آن با کودک خود صحبت کنید.

مرکز کنترل بیماریها و پیشگیری از آن (CDC)، یک اپلیکیشن رایگان طراحی کرده است که به کمک

آن والدین میتوانند رشد و تغییرات کودک خود را نظارت کرده و از پیشرفت و توسعه درست او یا

مشکلات احتمال یاش آگاه شوند.

این اپلیکیشن را با عنوان (CDC Milestone Tracker) می‌توانید به رایگان از گوگل پلی یا اپ استور تهیه کنید.